ویتامین ها نقش بسیار مهمی را در بدن ایفا می کنند ، به طوری که کمبود یکی از آنها می تواند برای فرد مشکلات بسیاری را ایجاد کند ، در این مطلب در رابطه با کمبود ویتامین ، علائم و راه های درمان آن صحبت خواهیم کرد . با ما همراه باشید. 

بسیاری اوقات بدون آنکه متوجه باشیم بدنمان دچار کمبود ویتامین می شود. علایمی که کمبود ویتامین بدن را نشان می دهد شامل علایم بیوشیمیایی، بالینی و عملکردی است…

علایم بیوشیمیایی معمولا با آزمایش مشخص می شود. علایم بالینی هم همان علایم ظاهری است که در بیمار کاملا مشهود است مانند خشکی پوست، شکاف گوشه لب ها، مشکل پوستی در دست و پا، ریزش مو، شکل خاص زبان، کمرنگ شدن ملتحمه به دلیل کم خونی، خونریزی لثه ناشی از کمبود ویتامین C و…

علایم عملکردی علایمی است که فرد طی فعالیت های روزانه از خود بروز می دهد. مثلا ممکن است هنگام بالارفتن از پله ها دچار خستگی شود و این ناشی از کمبود ویتامین مرتبط با خونسازی باشد. یک راه دیگر بررسی کمبود ویتامین که معمولا در جمعیت ها ارزش دارد بررسی میزان دریافت موادغذایی آنهاست. مثلا اگر میزان دریافت موادمغذی در غذاهای جمعیت مورد مطالعه کم باشد می توان علایم ناشی از کمبود آن مواد را پیش بینی کرد.

علایم کمبود ویتامین

کمبود ویتامین ها معمولا علایم مختلفی ایجاد می کنند اما مهم ترین این علایم عبارتند از:

کمبود ویتامین D: پرانتزی شدن پاها، راشیتیسم یا نرمی استخوان

کمبود ویتامینB1 یا تیامین: علایم عصبی و خشکی پوست

کمبود ویتامین B2 یا ریبوفلاوین: زخم گوشه لب ها، ترک خوردگی لب ها، زخم شدن داخل دهان و زبان و تورم و بزرگی آن

کمبود ویتامین B5 یا پانتوتنیک اسید: افسردگی، اختلال شخصیت، مشکلات قلبی، افزایش خطر عفونت ها، خستگی، دردهای شکمی، اختلال خواب، کرختی، تغییرات حسی در بازوها و ساق پاها، بی حالی و گرفتگی عضلات

کمبود ویتامین B12: کم خونی، زوال عقل، فراموشی، بی حسی و کرختی پا، نداشتن هماهنگی عضلانی، کاهش حافظه و…

کمبود ویتامین C: تحریک پذیری، بیقراری، ناآرامی، خونریزی از لثه، خستگی و کوفتگی

کمبود ویتامین A: کراتوز پوستی، شب کوری، خشکی ملتحمه و کاهش اشک

کمبود همه ویتامین ها

تاخیر در ترمیم زخم ها هم می تواند گاهی به دلیل کمبود ویتامین های مختلف از جمله ویتامین B5 و ویتامین C باشد.

اندازه گیری ویتامین بدن

بهترین کار برای کنترل میزان ویتامین های بدن انجام آزمایش چکاپ است. بهتر است این کار زیر نظر پزشک انجام شود. اگر نتیجه آزمایش خوب باشد و مشکلی دیده نشود می توان 2 سال دیگر آزمایش را تکرار کرد ولی اگر مشکلی در آزمایش وجود داشت باید آن را درمان و آزمایش را تکرار کرد.

اینجا ایران است، ما ویتامین کم داریم!

در کشور ما کمبود ویتامین B2 یا ریبوفلاوین، ویتامین A، C، D و B12 بیش از بقیه دیده می شود. البته کمبود ویتامین های دیگر به درجات مختلف را هم می توان در مردم کشور ملاحظه کرد که همه مربوط به نوع تغذیه آنهاست. مثلا در حال حاضر در بسیاری از نقاط کشور ما سبزی و میوه به حد کافی استفاده نمی شود و میزان مصرف لبنیات بسیار پایین است و این یکی از دلایل عمده کمبود ویتامین هاست.

کمبود ویتامین و اعصاب خط خطی

کمبود ویتامین به خصوص ویتامین های گروه B که نقش کلیدی در شکل گیری اعصاب دارند روی سلامت اعصاب تاثیر می گذارند و باعث می شود فرد آرامش عصبی نداشته باشد. بعضی از کمبودهای شدید مثل کمبود شدید ویتامین B6 حتی می توانند به شکل تشنج بروز کنند.

مبارزه با کم ویتامینی!

بهترین اقدام برای پیشگیری از کمبود ویتامین ها مصرف به اندازه و کافی از هر 4 گروه اصلی موادغذایی در برنامه روزانه است. در این صورت می توان تقریبا اطمینان پیدا کرد فرد به کمبود ویتامین مبتلا نخواهد شد. پر مصرف ترین داروهای مکملی که به رفع کمبود ویتامین کمک میکند عبارتند از: ایمیونس، بیوتین، امگا3،سانستول، دونت پاز، آدامل، آیمینواسید، زینک

در بسیاری از بیماران، پرهیز کردن از بعضی عوامل، باعث کاهش تعداد تشنج هاخواهد شد و در تعدادی از افراد، تشنج ها بطور کلی متوقف می گردند. خیلی به ندرت، تشنج افراد بعلت شنیدن یک موسیقی خاص، مطالعه کردن، گرفتن دوش داغ و دیدن بعضی چیزها اتفاق می افتد که به چنین مواردی، "صرع های انعکاسی یا رفلکسی" گفته می شود. با این حال، در اکثر موارد، هیچ علت خاصی برای شروع شدن تشنج ها وجود ندارد. با اینحال چهار چیز هستند که می توانند باعث شروع و یا بدتر شدن حملات در بسیاری از افراد شوند که عبارتند از: 
- مصرف زیاد الکل 
- کم خوابی 
- استرس و فشارهای عصبی 
- تب 
همچنین بعضی از افراد به نورهای درخشان حساس هستند که اصطلاحاً به آن "فتوسنسیتیویتی" (Photosensitivity) گفته می شود که در صفحات بعدی راجع به آن صحبت خواهیم نمود. 
مصرف الکل و کم خوابی 
اغلب بیمارانی که دچار صرع ژنرالیزه هستند پس از مصرف الکل زیاد و یا کم خوابی، مستعد بروز تشنج می شوند. بنابراین تمام مبتلایان به صرع باید از مصرف الکل و کم خوابیدن پرهیز نمایند. در حقیقت مصرف زیاد الکل و یا قطع ناگهانی مصرف آن، می تواند تقریباً در هر فردی ایجاد تشنج کند. بنابراین بروز تشنج، یک عارضه شایع در افراد الکلی می باشد. برای کسانی که حملات آنها بخصوص با کم خوابیدن تشدید می گردد، توصیه می شود که از خسته کردن بیش از حد خود، کم خوابی و انجام شغلهای شیفتی و شبانه خودداری نمایند. 
استرس و فشار عصبی 
گرچه اغلب شناسایی اثرات استرس و فشار عصبی مشکل می باشد، اما با این حال می تواند اثر عمیقی بر روی کنترل حملات داشته باشد. بعلاوه، تمرینات ریلکسیشن و آرام بخشی، کم کردن فشار عصبی و روشهایی که برای تقویت روحیه بکار می رود، می تواند اثرات مفیدی داشته باشد و بنابراین باید به اکثر بیماران توصیه شود. اغلب مشاوره کردن با کسانی که در کنار آمدن با بیماریشان، مشکل دارند می تواند به کنترل حملات آنها کمک نماید. افسردگی و ریحه ضعیف می تواند همچنین باعث افزایش تعداد حملات شود. 
تب و بالا رفتن درجه حرارت 
در هنگام وقوع هر نوع بیماری ای، حملات می توانند بدتر شوند و این امر، بخصوص در کودکانی که دچار تب می شوند بیشتر دیده می شود، زیرا بالا رفتن درجه حرارت بدن باعث می شود که مغز مستعد بروز یک تشنج گردد. بنابراین با مشاهده اولین علائم تب، درجه حرارت بدن باید با مصرف داروی استامینوفن و در صورت لزوم با پاشویه کردن بیمار پایین آورده شود. مثال دیگری که می تواند باعث بالا رفتن درجه حرارت بدن شود و در نتیجه تعداد تشنج ها را بالا ببرد، آفتاب زدگی می باشد که معمولاً بعلت بیش از حد در معرض نور خورشید قرار گرفتن و از دست دادن زیاد آب بدن اتفاق می افتد. 
حساسیت به نور 
اخیراً مطالعات زیادی بر روی حساسیت به نور (فتوسنسیتیویتی) و ارتباط بروز تشنج ها با بازیهای کامپیوتری و ویدیویی بعمل آمده است. در واقع، کمتر از پنج درصد از تمام مبتلایان به صرع، به نورهای درخشان حساس هستند. تشنج هایی که بر اثر حساسیت به نور ایجاد می شوند معمولاً با نورهایی که در هر ثانیه 5 تا 30 با چشمک می زنند و نور تلویزیون و بازیهای ویدیویی (که هر دوی آنها دارای نورهای چشمک زن می باشند) رخ می دهد. با اینحال، کودکان در بریتانیا (انگلستان) مقدار زیادی از وقت خود را صرف مشاهده تلویزیون و بازیهای کامپیوتری می کنند و در نتیجه هرگونه تشنجی که در این مواقع برای آنها رخ دهد ممکن است کاملاً اتفاقی و تصادفی باشد. سایر چیزهایی که بطور شایعی باعث بروز حمله می شوند عبارتند از: 
- انعکاس نور خورشید بر روی آب 
- عبور کردن از محدوده ای از درختها که نور خورشید از لابلای شاخه های آن به ما برخورد می کند. 
- در بعضی از مبتلایان به صرع که به نور حساسیت دارند، پرهیز از مواجهه با چیزهایی که باعث تشنج در آنها می شود و انجام چند احتیاط ساده مثل استفاده از عینک آفتابی و مصرف مرتب قرصهای ضد صرع، تمام آن چیزهایی است که برای پیشگیری از تشنج ها لازم می باشد. 
اقدامات احتیاطی که در اینجا گفته می شود می تواند برای کسانی که دارو مصرف نمی کنند اما در مقابل تلویزیون دچار حمله می شوند مفید باشد: 
- دیدن تلویزیون در اتاقی با نور خوب و مناسب 
- مشاهده تلویزیون از یک زاویه 
- فاصله داشتن با تلویزیون حداقل به میزان دو و نیم متر 
- عوض کردن کانالهای تلویزیونی با استفاده از کنترل از راه دور (بدون اینکه به تلویزیون نزدیک شوید) 
جلوی یک چشم را گرتفن و یا استفاده از تلویزیونهای با فرکانس زیاد (100 هرتز) 
فیلمهایی که در سینما دیده می شوند به ندرت تشنج می شود و معمولاً مانیتورهای کامپیوترها دارای فرکانس زیاد هستند که از بروز تشنج جلوگیری می کند. با این حال، در هر دوی این موارد (سینما و کامپیوتر) در صورتی که آن چیزی که نمایش داده می شود شامل تغییراتی در الگوی هندسی و با فرکانس خاصی باشد می تواوند باعث بروز تشنج شود. درمان با داروهای ضد صرع معمولاً در پیشگیر از تشنج هایی که بعلت حساسیت به نور اتفاق می افتند مؤثر می باشد. 

 داروهای ضد تشنج: کلونازپام، زونیساماید، لوتیراستام، گاباپنتین، پرگابالین

یک دانشیار انستیتو تحقیقات تغذیه کشور با بیان اینکه ضعف و بی حالی می تواند علل تغذیه ای داشته باشد تاکید کرد:

« آهن مهمترین ماده معدنی است که کمبود آن ضرورتا به شکل کم خونی بروز نمی کند بلکه از علائم اولیه کمبود این ماده معدنی مهم ضعف و بی حالی و خستگی مفرط و کاهش قدرت تمرکز و ضعف در کار کردن است.»
دکتر تیرنگ نیستانی گفت:«ضعف و بی حالی می تواند علل تغذیه ای داشته باشد بویژه اینکه کمبودهای تغذیه ای در دوره کنونی به شکل بالینی و آشکار کنترل شده است اما کمبود تحت بالینی یا کمبود حاشیه ای می تواند علائم گنگ و مبهمی داشته و در برخی مواقع خود را به شکل ضعف و بی حالی نشان می دهد.
ضمن اینکه یادمان باشد انرژی داشتن ، شادابی و فعالیت مرتبط به توده ماهیچه ای بدن می شود و افرادی که بضاعت توده ماهیچه ای آنها کم است با وجود وزن مناسب دچار ضعف و بی حالی می شوند.»
وی ادامه داد:

«آهن مهمترین ماده معدنی است که کمبود آن ضرورتا به شکل کم خونی بروز نمی کند بلکه از علائم اولیه کمبود این ماده معدنی مهم ضعف و بی حالی و خستگی مفرط و کاهش قدرت تمرکز و ضعف در کار کردن است بویژه کمبود آن در میان زنانی که در سنین بارداری و یا دوره قاعدگی قرار دارند وجود دارد و با احساس این علائم بایستی سریعا به پزشک متخصص مراجعه کرد.»
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی افزود:

«کمبود برخی از ویتامین ها نیز همراه با ضعف و بی حالی است که می توان به ویتامین های گروه B به خصوص B2 و B6 و نیاسین اشاره کرد که با کمبود آن فرد دچار تحریک پذیری و عصبی بودن ، ضعف و بی حالی می شود و در صورتی که فردی از الگوی غذایی نامناسبی پیروی کند احساس ضعف و بی حالی کرده و باید گفت با الگوی غذایی نابسامان فرد به درجاتی از ضعف و بی حالی دچار می شود.»
این دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد:

«کمبود ویتامین D که اکنون تنها به عنوان ویتامین استخوان ساز شناخته شده است موجب بروز ضعف و بی حالی می شود و طی تحقیقات جدید انجام گرفته مشخص شده است که در سالمندان تعداد دفعات به زمین خوردن که موجب بروز شکستگی می شود با کمبود این ویتامین رابطه عکس دارد و هر چه این ویتامین در بدن فرد کم باشد شانس دفعات زمین خوردن وی بیشتر است و در واقع انقباض ماهیچه ای با کمبود ویتامین D رابطه داشته و موجب بروز بی حالی و سستی در فرد می شود.»
دکتر تیرنگ نیستانی افزود:«آفتاب مهمترین منبع ویتامین D است همچنین این ویتامین در روغن کبد ماهی که در جیره غذایی مردم ما رایج نیست موجود است و زرده تخم مرغ و قارچ نیز تا حدودی حاوی این ویتامین هستند و اخیرا روش هایی در حال ابداع است که قارچ ها را در معرض UV قرار می دهند تا میزان ویتامین D موجود در آن بالاتر رود.»

داروهای مکملی که به رفع این مشکل کمک میکنند: ایمیونس، بیوتین، امگا3،سانستول، دونت پاز، آدامل، آیمینواسید، زینک
منبع : salamatnews.com

مصرف آنتی بیوتیک ها، تنها در صورت وجود علائمی خاص هنگام سرماخوردگی مجاز است. بدن انسان به گونه ای آفریده شده که گاهی اوقات پیام های درد را به شکل گرفتگی بینی، سرفه یا جراحت گلو نشان می دهد. در این شرایط اغلب افراد می کوشند تا در اولین فرصت با مصرف آنتی بیوتیک علائم سرماخوردگی را در همان مراحل خفیف بهبود دهند در صورتی که آنتی بیوتیک هیچگونه تأثیری بر این علائم ندارد.

آنتی بیوتیک ها، داروی کشنده باکتری ها هستند که در 90 درصد از عفونت های مجاری تنفسی از جمله آنفلوآنزا مؤثر بوده و عفونت های سینوسی را بهبود می بخشد.

از آنجا که آنتی بیوتیک ها بر ویروس ها بی اثرند، افتراق عامل بوجود آورنده بیماری توسط پزشک نقش مهمی در استفاده مؤثر از داروها و التیام بیماری ها دارد.

بنابراین لازم است یکسری علائم در فرد بیمار وجود داشته باشد تا وجود باکتری ثابت شده و نیاز به مصرف آنتی بیوتیک مشخص شود. علاوه بر نشانه هایی که پزشک متخصص در فرد بیمار پیدا می کند وجود پنج علامت برای مصرف آنتی بیوتیک ضروری شمرده شده است تا به این ترتیب از مصرف خودسرانه این قبیل داروها پیشگیری شود.

? تب: افزایش دمای بدن، لرز و احساس سرما از نشانه های ورود باکتری ها به بدن است. اگرچه این علائم به واسطه ورود ویروس ها نیز در بدن تظاهر پیدا می کنند ولی تداوم آنها نشانه ای از نیاز به آنتی بیوتیک است.

? طول مدت بیماری: از آنجا که عفونت های ویروسی به سینوس ها گسترش پیدا می کند و ممکن است با عفونت های باکتریایی همراه شود، چنانچه سرماخوردگی های ویروسی بیش از 10 الی 14 روز ادامه پیدا کند نیاز به مصرف آنتی بیوتیک مناسب با تجویز پزشک وجود دارد.

? ترشحات رنگی: اغلب ترشحات مجاری هوایی که توسط ویروس ها به وجود می آیند، آبکی و شفاف هستند اما چنانچه این ترشحات سبزرنگ شده باشند، عفونت باکتریایی تلقی می شوند، بنابراین نیاز به مراجعه به متخصص دارد.

? زخم گلو: اگرچه مخاط قرمزرنگ گلو و بلع دردناک در انواع سرماخوردگی ها وجود دارد اما لکه های سفیدرنگی که پزشک در حلق تشخیص می دهد نشان از عفونت های باکتریایی است.

? تست آزمایشگاهی: بررسی خلط سینه یا ترشحات بینی در آزمایشگاه، روش مناسبی برای نوع میکروب وارد شده به بدن است. از آنجا که کشت باکتری ها حداقل دو روز زمان نیاز داشته و پرهزینه تر است، این روش در رابطه با تشخیص عفونت سل، کاربرد بیشتری دارد.

داروهای آنتی بیوتیک پرکاربرد: کوآموکسی کلاو، پلی میکسین بی سولفات، داکسی سیکلین، پنی سیلین،سفکسیم
روزنامه ایران

در این مطلب 15 نشانه کمبود ویتامین و مواد معدنی را شرح می‌دهیم.

 **کرامپ‌های عضلانی و درد در انگشت‌ها پشت ساق و کف پاها

 اگر بدون دلیل خاصی دچار کرامپ و گرفتگی در ناحیه پشت ساق پا، انگشت‌ها یا کف پا می‌شوید، احتمال دارد‌ دچار کمبود کلسیم، پتاسیم یا منیزیم شده باشید. افرادی که زیاد ورزش می‌کنند بیشتر دچار این قبیل کرامپ‌ها می‌شوند. برای مقابله با این مشکل لازم است ‌ مصرف میوه‌هایی مانند گیلاس، سیب، انگور، موز و همچنین سبزیجات سبزبرگ را افزایش دهید.

 **شکاف در گوشه لب‌ها

 اگر متوجه ترک و شکاف در گوشه دهان خود شده‌اید، به فکر افزایش جذب ویتامین B باشید. چون این مشکل ممکن است ناشی از کمبود ویتامین‌هایB2 ،B3 و 12 B باشد. علاوه بر این ترک گوشه دهان شاید ناشی از کمبود آهن و روی (زینک) باشد.

 این مشکل اغلب در بین گیاهخواران و همچنین افرادی که تغذیه‌شان متناسب با وضع بدنی‌شان نیست بیشتر بروز می‌کند. برای رفع این مشکل می‌توانید هر هفته ماهی و مرغ بیشتری مصرف کنید. گیاهخواران می‌توانند برای جبران کمبود ویتامین B حبوبات، بادام زمینی و گوجه‌فرنگی ‌بیشتری مصرف کنند.

**احساس خستگی زیاد

 اگر هر شب کافی می‌خوابید، اما در طول روز احساس خستگی زیادی می‌کنید، احتمالا به کمبود ریبوفلاوین (ویتامین B2) مبتلا هستید. بنابراین لازم است‌ مصرف محصولات لبنی، تخم‌مرغ یا گوشت‌های کم‌چرب مانند بوقلمون و... را بیشتر کنید.

**خواب‌رفتن و کرخی دست و پا

 اگر مدام دست و پایتان خواب می‌رود یا این‌که در قسمت‌های انتهایی بدن (انگشتان دست و پا) احساس سوزش و گزگز دارید به این معنی است که شدیدا مضطرب یا افسرده شده‌اید، اما اگر روحیه‌تان خوب است و مشکل خاصی ندارید، احتمالا دچار کمبود اسیدفولیک و ویتامین‌های B6 و B12 شده‌اید.

برای جذب هرچه بیشتر این ویتامین‌ها سبزیجاتی مانند چغندر، مارچوبه و اسفناج مصرف کنید. علاوه بر اینها می‌توانید از تخم‌مرغ نیز برای افزایش این ویتامین‌ها استفاده کنید.

**جوش‌های قرمز کوچک در پشت، ران‌ها‌ بازوها و گونه‌ها

‌ اگر متوجه شده‌اید ‌ برخی از قسمت‌های بدن‌تان مانند ران‌ها، بازوها، گونه‌ها و پشت‌تان دچار جوش‌های قرمز کوچکی می‌شود، احتمال دارد‌ دچار کمبود ویتامین‌های A،D و همچنین اسیدهای چرب شده‌اید. برای مقابله با این جوش‌های ریز مزاحم مصرف مواد غذایی سالم مانند سبزیجات رنگی را در اولویت بگذارید.

 سبزیجات برگ‌دار و سبزیجات نارنجی و زردرنگ حاوی ویتامین A قابل‌توجهی هستند. توجه داشته باشید که ماهی آزاد نیز جزو منابع سالم اسیدهای چرب ضروری‌‌ بدن است. توصیه می‌کنیم از مصرف قارچ، ماهی ساردین و گوجه‌فرنگی نیز غافل نشوید و هر روز به مدت پانزده دقیقه در معرض نور آفتاب قدم بزنید.

 **افسردگی

 عوامل متعددی برای ابتلا به افسردگی وجود دارد. یکی از این عوامل کمبود ویتامین D است. نتایج پژوهشی که سال 1998 انجام شده‌، نشان می‌دهد افرادی که در طول زمستان مکمل ویتامین‌D دریافت می‌کنند از بقیه افراد روحیه بهتری دارند و کمتر در معرض افسردگی قرار می‌گیرند.

 فرقی نمی‌کند در چه فصلی از سال قرار دارید؛ حتما به فکر جذب ویتامین D بیشتری باشید. در فصل زمستان به دلیل کاهش نور خورشید این مشکل رواج بیشتری دارد. در نتیجه بهتر است با مشورت پزشک مکمل مصرف کنید.

 **ریزش موی شدید

 ریزش موی زیاد ممکن است ناشی از کمبود بیوتین (از خانواده ویتامین B) باشد. این نوع کمبود، بویژه در بین ورزشکارانی که به تخم‌مرغ خام علاقه‌مند هستند، دیده می‌شود. تخم‌مرغ خام حاوی پروتئینی به نام «آویدین» است که مانع از جذب بیوتین می‌شود. بنابراین راه‌حل مشکل ساده است؛ از مصرف تخم‌مرغ خام بپرهیزید. اگر نمی‌توانید این عادت را ترک کنید مصرف سبزیجاتی مانند گل‌کلم یا قارچ را افزایش دهید و مصرف ماهی آزاد و میوه‌هایی مانند موز و تمشک را در اولویت برنامه غذایی‌تان قرار دهید.

**اختلالات دید شبانه

 اگر شب‌ها و در تاریکی دیدتان دچار مشکل می‌شود، احتمالا به کمبود ویتامین A مبتلا هستید. حتما می‌دانید که هویج برای تقویت قوه بینایی مفید است. این سبزی نارنجی و پرطرفدار سرشار از بتاکاروتن است که پیش‌ساز ویتامین A محسوب می‌شود و در تقویت قوه بینایی نقش مهمی دارد.

 **بی‌اشتهایی

 عوامل متعددی در بی‌اشتهایی دخالت دارند، اما در برخی موارد کمبود بیوتین ممکن است عاملی برای از دست دادن اشتها باشد. البته باید بدانید این نوع کمبود ویتامین بندرت بروز می‌کند. مصرف مکمل‌ها شما را از این کمبود نجات می‌دهد. البته می‌توانید با مصرف بادام، تخم‌مرغ، حبوبات و همچنین توت‌فرنگی و تمشک مشکل را رفع کنید.

 **حالت تهوع، یبوست و نفخ

 کمبود ویتامین B12 بسختی قابل‌شناسایی است، چون بدن میزان زیادی از این ویتامین را ذخیره می‌کند. حالت تهوع، یبوست و نفخ شکم جزو علائمی است که خبر از کمبود ویتامین B12 می‌دهد. این ویتامین در جگر، قلوه، بوقلمون، ماهی تن و... وجود دارد.

 **خونریزی لثه‌ها و زخم‌هایی که میلی به بهبود ندارند

 اگر متوجه شده‌اید‌ لثه‌هایتان دچار خونریزی می‌شوند و زمانی که قسمتی از بدن‌تان زخم می‌شود میلی به بهبودی ندارد، احتمالا دچار کمبود ویتامین C هستید. مصرف روزانه 10 میلی‌گرم ویتامین C برای پیشگیری از بروز کمبود ویتامین C و ابتلا به بیماری اسکوربوت کافی است. بی‌شک می‌دانید ‌ پرتقال حاوی این ویتامین است. اما باید بدانید ‌ علاوه‌بر پرتقال، میوه‌ها و سبزیجات دیگری مانند فلفل‌دلمه‌ای قرمز، پاپایا و کیوی جزو منابع اصلی ویتامین C هستند.

 **سردرد و سرگیجه

 سردرد و سرگیجه ممکن است ناشی از عدم جذب نیاسین یا همان ویتامین‌B3 باشد. بیماری پلاگر که با علائمی مانند اسهال، درماتیت و دمانس (زوال عقل) خود را نشان می‌دهد نیز در اثر کمبود شدید ویتامین‌B3 بروز می‌کند. خوشبختانه در جوامعی که مواد غذایی با این ویتامین غنی می‌شود، این بیماری نیز به‌ندرت دیده می‌شود. جگر گاو و گوساله، مرغ و ماهی و ... جزو منابع غذایی ویتامین‌B3 هستند.

**اسهال

 مشکل بیرون‌روی دلایل متعددی دارد، اما اگر بدون علت خاصی و مداوم دچار این مشکل می‌شوید، احتمالا به کمبود ویتامین B9 مبتلا هستید. یکی از منابع این ویتامین دل و جگر مرغ است. اگر علاقه‌ای به این قبیل خوراک‌ها ندارید می‌توانید از جگر گاو یا گوساله و همچنین حبوبات پخته‌شده استفاده کنید.

 **اینسومیا یا بی‌خوابی

 قبل از هر چیزی باید بگوییم‌ کمبود ویتامین B5بندرت دیده می‌شود، اما اگر شما جزو مشتری‌های دائم فست‌فودها و مواد غذایی صنعتی باشید بدن‌تان را در معرض این کمبود قرار داده‌اید. در این صورت احتمال این‌که به بی‌خوابی و مشکلات پوستی مبتلا شوید زیاد است. باید بدانید‌ ویتامین‌ B5 در قارچ شیتک و جگر بره به وفور وجود دارد.

 **خشکی پوست

 خیلی‌ها از خشکی پوست شکایت می‌کنند. دلایل زیادی برای خشکی پوست وجود دارد. درست است که نوع پوست در وهله اول یک مساله ژنتیکی است، اما باید بدانید که کمبود ویتامین‌های A و B نیز ممکن است باعث خشکی پوست شود. بنابراین لازم است‌ مصرف سبزیجات برگ‌دار، آجیل‌ها، غلات و ماهی‌های چرب بخصوص ماهی آزاد را افزایش دهید.

داروهای مکملی که به رفع این مشکل کمک میکنند: ایمیونس، بیوتین، امگا3،سانستول، دونت پاز، آدامل، آیمینواسید، زینک